"Tfal li għadhom ma twildux għandhom il-liċenzja garantita u aħna se nibqgħu mingħajrha" - Ħaddiema tax-Xatt

Żewġ ħaddiema tax-xatt jilmentaw magħna li tfal, anke dawk li għadhom ma twildux, se jirtu l-liċenzja mingħand missierhom/ommhom u huma se jibqgħu mingħajrha.

Ma' Xarabank l-ewwel ħaddiem jispjega s-sitwazzjoni li għaddej minnha bħala casual: "Xi għaxar snin ilu l-ħaddiema tax-xatt kienu mgħallqin bix-xogħol. Infetaħ kors ġewwa l-MCAST biex meta jlestuh imbagħad idaħħlu lil dawn l-istudenti jaħdmu x-xatt. Meta rajt li se jkolli xogħol garantit bil-liċenzja, għamilt dan il-kors. Illum il-ġurnata naħdem hemm bħala casual u sippost maż-żmien Transport Malta kellha tagħtini l-liċenzja."

Il-ħaddiem jallega li mhux se jingħata din il-liċenzja u jispjega għala: "Qabel l-2007 il-liċenzja setgħet tintiret. Fl-2007, apparti li kien hemm ħafna xogħol, il-Gvern ra li ma kienx għad fadal lok li din tibqa' tintiret u b'hekk inħoloq il-kors li semmejt qabel." Ir-raġel avviċina lil Xarabank wara li xahrejn ilu saru xi tibdiliet li bihom hemm ċans kbir li din se terġa' tibda tintiret il-liċenzja. "B'dawn it-tibdiliet, it-tfal tal-ħaddiema li għandhom il-liċenzja, anke dawk li lanqas għadhom twieldu, għandhom xogħol garantit għax se jirtu l-liċenzja. U jiena li qgħadt nistudja biex 'il quddiem ningħata l-liċenzja se nibqa' fejn jien." 

Ritratt: Il-Port Ħieles (The Malta Indepedent)

It-tieni ħaddiem huwa part-timer li jispegalna li huwa wieħed minn dawk li jissejħu l-griżi; ħaddiema li jkunu jafu li jridu jidħlu xogħol b'messaġġ li jirċievu dak il-jum stess. "Jiena ma nkunx naf meta se nkun xogħol sakemm nirċievi messaġġ dakinhar stess. Dakinhar nista' nkun għamilt mitt elf pjan għax xorta jkolli nidħol xogħol minn nofsillejl sat-tmienja jew mill-erbgħa sa nofsillejl. Skont kif jgħiduli." 

Il-part-timer jallega li f'każ li jkun ma jiflaħx, huwa obbligat li javża lil Malta Dockers Union sa mhux iktar tard mid-9 ta' filgħodu u jaqralna messaġġ li kien irċieva: "B'effett immedjat is-sick se jkun aċċettat sad-9 ta' filgħodu. Għall-ebda raġuni mhux se jkun aċċettat sick wara d-9:00am. Grazzi tal-kooperazzjoni." Iżid jgħid li b'din is-sistema jekk wieħed ikun ta' billejl u jqum ma jiflaħx waranofsinhar; is-sick ma jiġix aċċettat. 

Minbarra li jallegaw li hemm differenza ta' €75,000 fis-sena bejn ħaddiem liċenzjat u casual; jistqarru li x-xogħol l-ewwel li ma jingħata lil min hu liċenzjat u jekk jifdal jingħata lill-casuals imbagħad lill-part-timers. "Il-ħaddiema li għandhom il-liċenzja jiddeċiedu huma kemm iridu jaħdmu. Jista' jagħti l-każ li ħaddiem bil-liċenzja jiddeċiedi li dakinhar jaħdem 12-il siegħa u jiġu jċempluli u jgħiduli li m'għandix għalfejn nidħol xogħol. Ġieli għamilt jumejn id-dar. Filwaqt li huma jitħanżru, lilna jagħtuna l-biċċa tal-għadma.  Aħna ma nistgħux nitkellmu mal-union għax l-union stess tħaddimna" jistqarr b'rabja l-part-timer.

Jispjegawlna kif hemm qabża kbira wkoll fil-mod kif jiġu ttrattati l-ħaddiema tal-liċenzja, f'kuntrast mal-part-timers u l-casuals. "Jekk membru tas-sigurtà jaqbadni nagħmel xi ħaġa, l-ewwel li ma jistaqsini jekk għandix il-liċenzja. Ġieli ġraw każijiet fejn part-timer jew casual qala' ċitazzjoni fuq ħaġa li ħaddieħor ma kienx jaqlagħha għax ikollu l-liċenzja," jallega l-part-timer. Jallega wkoll li minn 12-il siegħa xogħol, il-brejk ġieli ħadu wara 9 sigħat isuq it-trakk bla waqfien. 

Huma jistqarru li ma jitilqux minn hemm għal raġuni waħda: "Kieku qegħdin ma' kuntrattur privat, kont naqbad u nitlaq imma dan huwa xogħol mal-Gvern. Meta rajna li se jsiru dawn it-tibdiliet, tkellimna mal-Ministru, dak iż-żmien Joe Mizzi, fejn kien wegħedna li se joffrilna pakkett tajjeb, imma kulma kellna nieħdu żieda ta' €0.23c fuq kull kontenitur li xorta bqajna mingħajrha." 

Filwaqt li jappellaw lill-awtoritajiet responsabbli biex iħarsu lejn il-kundizzjonijiet ta' dawn il-ħaddiema, itennu x-xewqa tagħhom biex maż-żmien huma wkoll jingħataw id-dritt li jingħataw il-liċenzja.

Ritratt: One News